Khi nào cần đưa trẻ đi khám cận thị lần đầu?

Tầm quan trọng của khám cận định kỳ cho trẻ

Khám mắt định kỳ giúp phát hiện sớm cận thị và bảo vệ đôi mắt trẻ ngay từ những năm đầu đời.

Theo khuyến cáo của Hiệp hội Nhãn khoa Hoa Kỳ (AAO) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cận thị đang tăng nhanh trên toàn cầu, đặc biệt ở trẻ em châu Á. Ở Việt Nam, tỷ lệ cận thị học đường hiện dao động từ 25–40% ở học sinh tiểu học và lên tới 70% ở bậc trung học.
Điều này cho thấy việc khám mắt định kỳ cho trẻ không chỉ là phát hiện sớm tật khúc xạ, mà còn là cách bảo vệ thị lực lâu dài, ngăn ngừa cận thị tiến triển nặng.

Kiểm soát cận thị nên bắt đầu khi nào?

Câu trả lời chính xác là: Càng sớm càng tốt.

Các nghiên cứu của Hiệp hội Nhãn khoa Hoa Kỳ (AAO) cho thấy, khi trẻ đã bị cận thị, độ cận sẽ tiếp tục tăng dần theo tuổi, đặc biệt trong giai đoạn từ 6 đến 18 tuổi – thời kỳ mắt và cơ thể phát triển nhanh nhất.

Nếu không được can thiệp đúng cách, cận thị tiến triển có thể dẫn đến hàng loạt biến chứng nguy hiểm như:

• Đục thủy tinh thể sớm.
• Bong hoặc rách võng mạc.
• Tăng nhãn áp (glôcôm).
• Thoái hóa võng mạc do cận thị cao.

Những bệnh lý này đều có thể gây suy giảm thị lực vĩnh viễn, thậm chí mù lòa không hồi phục. Vì vậy, việc khám cận thị sớm không chỉ giúp trẻ duy trì thị lực tốt mà còn là biện pháp bảo vệ mắt lâu dài.

Thời điểm vàng đưa trẻ đi khám cận thị lần đầu

Thời điểm vàng để khám mắt cho trẻ từ 6 đến 18 tuổi

Đây là giai đoạn thị lực phát triển nhanh nhất. Nếu bỏ qua thời điểm “vàng” này, trẻ có thể bị giảm thị lực học đường hoặc nhược thị vĩnh viễn mà cha mẹ không nhận ra.

Dấu hiệu cảnh báo trẻ cần đi khám mắt

• Trẻ nheo mắt khi nhìn xa, cúi sát khi đọc sách hoặc xem TV.
• Hay dụi mắt, than đau đầu, chảy nước mắt khi học.
• Kết quả học tập giảm sút, mất tập trung khi nhìn bảng.
• Một số trẻ có gen di truyền cận thị: nếu cha mẹ bị cận > -6.00D, nguy cơ con bị cận sớm tăng gấp 2–3 lần.

Các bác sĩ khuyến nghị: khi thấy trẻ có một trong các biểu hiện trên, phụ huynh nên đưa đi kiểm tra thị lực ngay cả khi trẻ chưa than phiền.

Quy trình khám mắt cho trẻ

Tại các cơ sở nhãn khoa uy tín, quy trình khám mắt định kỳ bao gồm:

1. Đo thị lực không kính và có kính – xác định mức độ cận, viễn, loạn thị.
2. Soi đáy mắt và đo nhãn áp – kiểm tra võng mạc, thần kinh thị giác.
3. Khám khúc xạ bằng thuốc liệt điều tiết – đặc biệt quan trọng ở trẻ dưới 10 tuổi.
4. Đánh giá điều tiết và hội tụ – phát hiện sớm lệch khúc xạ hoặc lác ẩn.

Bác sĩ sẽ dựa vào kết quả này để đưa ra hướng can thiệp phù hợp, như đeo kính đúng độ, tập luyện thị giác, hoặc điều chỉnh ánh sáng và thời gian học tập.

Vì sao khám cận định kỳ quan trọng trong kiểm soát cận thị học đường?

Đôi mắt sáng khỏe là nền tảng cho niềm vui và sự tự tin của trẻ mỗi ngày

Theo báo cáo của Viện Thị giác Quốc gia Hoa Kỳ (NEI), 60% trẻ bị cận không được phát hiện sớm sẽ tăng độ nhanh hơn 1 diop mỗi năm. Ngoài yếu tố di truyền, môi trường học tập và thói quen sinh hoạt (như dùng thiết bị điện tử quá 2 giờ/ngày, đọc sách trong không gian thiếu sáng và khoảng cách quá gần, ngồi sai tư thế) cũng là nguyên nhân chính khiến cận thị tiến triển.

Các nghiên cứu mới còn cho thấy việc ra ngoài trời ít nhất 2 giờ mỗi ngày giúp giảm nguy cơ cận thị tiến triển nhờ tác động của ánh sáng tự nhiên tới quá trình điều tiết võng mạc.

Hướng dẫn phụ huynh

• Giới hạn thời gian dùng thiết bị điện tử dưới 2 tiếng/ngày.
• Khuyến khích trẻ vận động ngoài trời, đặc biệt vào buổi sáng.
• Giữ khoảng cách đọc sách tối thiểu 30–40 cm.
• Bố trí ánh sáng học tập đạt chuẩn 300–500 lux.
• Tuân thủ lịch khám mắt định kỳ 6–12 tháng/lần, đặc biệt ở giai đoạn học cấp I – II.

Khám cận cho trẻ không chỉ là biện pháp phát hiện cận thị sớm, mà còn giúp bảo vệ sự phát triển toàn diện của đôi mắt – cửa sổ tâm hồn của trẻ. Cha mẹ nên coi việc khám cận định kỳ như một phần trong kế hoạch chăm sóc sức khỏe tổng thể, nhằm giúp con duy trì tầm nhìn sáng rõ và ngăn ngừa cận thị tiến triển về sau.