Giác mạc mỏng là gì? Nguyên nhân và triệu chứng

Giới thiệu

Giác mạc mỏng có phải là một bệnh lý?

Giác mạc là lớp mô trong suốt ở phía trước mắt, đóng vai trò như “cửa sổ” đưa ánh sáng vào và giúp hình ảnh hội tụ rõ nét trên võng mạc. Bình thường, giác mạc dày trung bình khoảng 500–550 micromet. Khi độ dày này thấp hơn chuẩn, tình trạng đó được gọi là giác mạc mỏng.

Giác mạc mỏng không chỉ ảnh hưởng đến khả năng lựa chọn phương pháp điều trị tật khúc xạ, mà còn tiềm ẩn nguy cơ cao hơn với các bệnh lý mắt nghiêm trọng. Vậy giác mạc mỏng là gì, nguyên nhân nào gây ra và triệu chứng nhận biết ra sao?

Giác mạc mỏng là gì?

Giác mạc mỏng là tình trạng độ dày giác mạc nhỏ hơn mức bình thường, thường <500 micromet. Khi giác mạc quá mỏng, việc điều chỉnh bằng laser (LASIK, PRK) có thể không an toàn do nguy cơ làm yếu giác mạc, dẫn tới giãn giác mạc (keratectasia).

Đây không hẳn là một bệnh lý riêng biệt, mà thường là dấu hiệu liên quan đến cấu trúc mắt hoặc biến chứng từ bệnh lý sẵn có.

Nguyên nhân gây giác mạc mỏng

Giác mạc mỏng có thể hình thành do nhiều yếu tố:

Triệu chứng thường gặp

Giác mạc mỏng không phải lúc nào cũng có triệu chứng rõ rệt. Tuy nhiên, bạn nên chú ý khi gặp các dấu hiệu sau:

• Thị lực mờ, không cải thiện nhiều khi đeo kính.
• Nhìn bị méo hình, biến dạng ánh sáng, đặc biệt vào ban đêm.
• Nhạy cảm với ánh sáng, dễ chói mắt.
• Mỏi mắt, nhức mắt khi làm việc lâu.
• Một số trường hợp có cảm giác khô rát, khó chịu thường xuyên.

Giác mạc mỏng có ảnh hưởng đến thị lực không?

So sánh độ dày giác mạc qua hình ảnh chụp cắt lớp

Thực tế, độ dày của giác mạc không phải yếu tố duy nhất quyết định giác mạc có khỏe hay không. Sự ổn định của giác mạc phụ thuộc vào các sợi collagen xếp ngang và liên kết chặt chẽ bên trong. Nếu những liên kết này vững chắc, giác mạc có thể mỏng nhưng vẫn giữ được độ bền; ngược lại, nếu liên kết yếu thì giác mạc dễ biến dạng và suy yếu.

Dù vậy, giác mạc mỏng vẫn mang lại nhiều rủi ro vì đây là bộ phận nằm ở ngoài cùng của mắt và luôn phải chịu áp lực từ dịch nội nhãn. Khi giác mạc quá mỏng, khả năng chống đỡ giảm đi, làm tăng nguy cơ biến dạng bề mặt giác mạc và ảnh hưởng đến chất lượng thị lực.

Nguy cơ tái cận sau phẫu thuật laser

Các phương pháp laser như LASIK làm phẳng giác mạc để điều chỉnh tật khúc xạ. Tuy nhiên, nếu giác mạc vốn đã mỏng, sau phẫu thuật dễ bị áp lực nội nhãn đẩy cong trở lại, gây tái cận nhanh chóng và khiến kết quả điều trị không bền vững. Do đó, nhiều bệnh nhân giác mạc mỏng thường không đủ điều kiện phẫu thuật LASIK/PRK.

Khô mắt kéo dài

Giác mạc mỏng thường cong hơn bình thường, nhất là ở vùng trung tâm. Hình dạng này làm màng phim nước mắt khó trải đều, dẫn đến khô mắt mạn tính. Người bệnh dễ gặp tình trạng nhòe mờ, cay xót, cộm rát, khó chịu khi làm việc lâu với màn hình và giảm chất lượng thị lực ban đêm.

Giãn lồi giác mạc (Keratoconus)

Đây là biến chứng nguy hiểm nhất ở người giác mạc quá mỏng. Giác mạc giãn và lồi không đều khiến ánh sáng khúc xạ sai lệch, làm hình ảnh méo mó, mờ nhòe và thị lực giảm sút nghiêm trọng. Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị nào khắc phục hoàn toàn; kính gọng cũng không thể cải thiện vì không chỉnh được sự biến dạng bất thường này.

Giác mạc mỏng có nguy hiểm không?

Nếu không được phát hiện và theo dõi kịp thời, giác mạc mỏng có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng cho thị lực, bao gồm:

• Nguy cơ giãn giác mạc sau phẫu thuật laser.
• Khó lựa chọn phương pháp phẫu thuật điều trị cận, loạn.
• Tăng nguy cơ mất ổn định thị lực theo thời gian.
• Dễ bị tổn thương khi mắt chịu tác động hoặc chấn thương.

Chính vì vậy, việc đo và kiểm tra độ dày giác mạc luôn là bước bắt buộc trước khi tiến hành bất kỳ phẫu thuật khúc xạ nào.

Phương pháp chẩn đoán

Máy chụp bản đồ giác mạc hiện đại giúp bác sĩ xác định chính xác độ dày và hình dạng giác mạc trước khi điều trị.

Xác định độ dày giác mạc không thể thực hiện tại nhà mà cần có thiết bị chuyên dụng tại bệnh viện hoặc phòng khám mắt. Bác sĩ nhãn khoa thường chỉ định kết hợp nhiều kỹ thuật để đảm bảo kết quả chính xác:

• Máy chụp bản đồ giác mạc (Corneal Topography): Đánh giá hình dạng, độ cong và độ dày giác mạc chi tiết từ vùng rìa đến trung tâm.
• Pachymetry: Đo độ dày giác mạc trung tâm bằng sóng siêu âm hoặc công nghệ quang học hiện đại, giúp hạn chế tối đa sai số.
• Máy đếm tế bào nội mô: Kiểm tra số lượng tế bào nội mô và độ dày vùng trung tâm giác mạc, đánh giá sức khỏe giác mạc lâu dài.
• Máy chụp khúc xạ tự động: Đo thông số khúc xạ và độ dày trung bình của giác mạc.
• Khám nhãn khoa toàn diện: Loại trừ các bệnh lý đi kèm như giác mạc hình chóp, sẹo giác mạc, tăng nhãn áp.

Nhờ kết hợp nhiều bước đo này, bác sĩ có thể đánh giá chính xác tình trạng giác mạc và tư vấn phương án điều trị hoặc phẫu thuật an toàn, phù hợp nhất.

Giải pháp điều trị khúc xạ cho giác mạc mỏng

Không có thuốc làm giác mạc dày lên, nhưng bệnh nhân vẫn có nhiều lựa chọn điều trị tật khúc xạ an toàn:

1. Đeo kính gọng hoặc kính áp tròng

• Giải pháp đơn giản, không can thiệp phẫu thuật.
• Tuy nhiên, nhiều người gặp bất tiện khi phải phụ thuộc kính cả đời.

2. Phẫu thuật PRK (Photorefractive Keratectomy)

• Loại bỏ lớp biểu mô giác mạc thay vì tạo vạt giác mạc như LASIK.
• Phù hợp hơn với người giác mạc mỏng, nhưng thời gian hồi phục lâu hơn.

Phakic ICL

• Không gây tổn thương giác mạc vì không cắt mô giác mạc.
• Được FDA công nhận, an toàn cho người có giác mạc mỏng, khô mắt hoặc cận nặng.
• Thời gian phẫu thuật chỉ 20–30 phút, hồi phục nhanh, không gây khô mắt.
• Có thể lấy ra nếu cần trong tương lai.

Bảng so sánh nhanh:

Giác mạc mỏng không phải là bệnh lý nguy hiểm ngay lập tức, nhưng lại là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sức khỏe mắt và khả năng điều trị tật khúc xạ. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và lựa chọn giải pháp đúng sẽ giúp bảo vệ thị lực lâu dài.