Dấu hiệu rõ ràng cho thấy trẻ cần được kiểm tra mắt

DẤU HIỆU RÕ RÀNG CHO THẤY TRẺ CẦN ĐƯỢC KIỂM TRA MẮT

Thị lực là một phần thiết yếu trong sự phát triển thể chất, nhận thức và học tập của trẻ nhỏ. Theo Viện Nhãn khoa Hoa Kỳ (NEI), có tới 80% thông tin trẻ tiếp thu từ môi trường xung quanh được truyền qua thị giác. Điều này cho thấy việc phát hiện sớm các vấn đề về mắt không chỉ ảnh hưởng đến khả năng nhìn, mà còn tác động sâu sắc đến kết quả học tập, khả năng tương tác xã hội và tâm lý của trẻ.

Trẻ ngồi quá gần màn hình – dấu hiệu sớm cho thấy trẻ cần được kiểm tra mắt, giúp phát hiện sớm cận thị hoặc loạn thị.

Tuy nhiên, trẻ nhỏ thường không thể diễn đạt rõ ràng rằng chúng đang gặp khó khăn về thị lực. Do đó, việc nhận diện các dấu hiệu cảnh báo là trách nhiệm quan trọng của phụ huynh và giáo viên.

1. Những dấu hiệu cảnh báo sớm thị lực bất thường

• Nheo mắt liên tục khi nhìn xa: Là biểu hiện điển hình của cận thị. Trẻ cố gắng nheo mắt để giảm quang sai, cải thiện độ rõ khi nhìn vật ở khoảng cách xa.
• Ngồi quá gần màn hình hoặc cúi sát sách vở: Thường gặp ở trẻ bị cận thị hoặc có loạn thị chưa được phát hiện. Hành vi này nếu kéo dài có thể khiến mắt càng dễ mỏi, tật khúc xạ tiến triển nhanh hơn.
• Dụi mắt thường xuyên: Không đơn thuần là phản xạ vì ngứa, hành động dụi mắt có thể phản ánh sự mỏi điều tiết, khô mắt hoặc cảm giác không rõ ràng khi nhìn.
• Hay mất chữ, mất dòng khi đọc: Có thể do loạn thị làm biến dạng hình ảnh, hoặc nhược thị khiến một bên mắt nhìn mờ – ảnh hưởng đến khả năng đọc liền mạch.
• Đọc sách quay đầu, nghiêng mặt: Đây là dấu hiệu cho thấy trẻ đang ưu tiên sử dụng một mắt mạnh hơn. Có thể là do lé, hoặc nhược thị chưa được điều trị sớm.
• Nhạy cảm với ánh sáng: Trẻ thường hay nheo mắt, che mắt dưới ánh sáng mạnh, biểu hiện của một số rối loạn giác mạc hoặc thiếu ổn định điều tiết.
• Than phiền nhìn mờ cuối ngày hoặc sau khi học lâu: Gợi ý dấu hiệu sớm của mỏi điều tiết – vấn đề phổ biến ở trẻ học đường, đặc biệt trong thời đại học online, dùng thiết bị điện tử nhiều.
• Thường xin đổi chỗ ngồi gần bảng hoặc thích ngồi riêng: Trẻ có thể đang gặp khó khăn khi nhìn xa, nhưng không diễn đạt được. Hành vi này dễ bị nhầm là ngại giao tiếp.

2. Phân biệt thị lực kém với các biểu hiện tâm lý

Một số trẻ nhút nhát, kém tập trung, hay buồn ngủ hoặc lười học thực chất đang gặp trở ngại từ chính đôi mắt của mình. Khi không nhìn rõ, trẻ dễ cảm thấy chán nản, không muốn tham gia vào các hoạt động nhóm, ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ và cảm xúc.

Trẻ dụi mắt khi học bài – dấu hiệu thường gặp cho thấy trẻ đang gặp vấn đề thị lực, cần được kiểm tra mắt định kỳ để phát hiện cận thị, loạn thị hoặc mỏi điều tiết.

Đừng vội quy kết là “lười”, “bướng”, hãy quan sát cách trẻ nhìn vật, cầm sách, nhìn màn hình và phản ứng khi thay đổi ánh sáng. Đó là những manh mối quý giá giúp phụ huynh phát hiện sớm tình trạng bất ổn về mắt.

3. Số liệu quốc tế đáng chú ý

Tại Việt Nam, theo thống kê từ Bộ Y tế, tỷ lệ cận thị ở học sinh đô thị có thể lên đến 40–50%, đặc biệt ở nhóm từ 10–15 tuổi. Đáng lo hơn, nhiều trường hợp phát hiện muộn, đã chuyển thành nhược thị không thể phục hồi.

4. Bao lâu nên đưa trẻ đi khám mắt?

• Trẻ dưới 3 tuổi: nên được kiểm tra thị lực cơ bản nếu có yếu tố nguy cơ (sinh non, di truyền…)
• 3–5 tuổi: khám toàn diện ít nhất một lần
• Từ 6 tuổi trở lên: kiểm tra định kỳ mỗi năm, đặc biệt trong giai đoạn học tiểu học – THCS

5. Giải pháp điều trị hiện đại tại TD Eye

• Kính thuốc độ chính xác cao: Được đo bằng máy hiện đại, kết hợp đánh giá chủ quan từ trẻ để đảm bảo độ phù hợp.
• Tập điều tiết – phục hồi chức năng nhìn: Dành cho trẻ mỏi mắt, nhược thị, loạn điều tiết, giúp tăng sức bền thị giác.
• Điều trị lác, lé bằng thị liệu chuyên sâu: Với bài tập phối hợp hai mắt, giúp cải thiện thị lực song song.
• Phẫu thuật Phakic ICL (từ 18 tuổi): Là phương pháp đặt thấu kính nội nhãn không làm tổn thương giác mạc, không gây khô mắt, hiệu quả với giác mạc mỏng hoặc người không phù hợp LASIK.

6. Kết luận

Giai đoạn từ 4–8 tuổi được xem là “thời gian vàng” trong phát triển thị giác. Nếu bỏ qua các dấu hiệu nhỏ – hậu quả có thể kéo dài đến cả tuổi trưởng thành.

Hãy dành 30 phút mỗi năm để kiểm tra thị lực cho trẻ – đó là khoản đầu tư nhỏ nhưng mang lại giá trị lâu dài cho học tập, cuộc sống và tương lai.

TD Eye – đồng hành cùng thị lực học đường. Giúp trẻ học tốt, sống tự tin, nhìn rõ thế giới mỗi ngày.