Tại sao mắt bạn bị co giật? Nguyên nhân, phân loại và giải pháp điều trị

Tổng quan về mắt co giật

Mắt co giật là một trong những căn bệnh phổ biến hiện nay

Mắt co giật (blepharospasm) là hiện tượng cơ mí mắt hoặc cơ quanh mắt co thắt lặp đi lặp lại, không thể kiểm soát. Đa số trường hợp lành tính, không gây đau và có thể biến mất sau vài phút hoặc vài ngày. Tuy nhiên, khi tình trạng kéo dài nhiều tuần, kèm theo các biểu hiện như nheo mắt, nhạy sáng hoặc khó mở mắt, đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý thần kinh hoặc tật vận động cơ mắt.

Các nghiên cứu quốc tế ghi nhận:

• 10–15% người trưởng thành từng trải qua co giật mí mắt thoáng qua.
• Phụ nữ trung niên dễ gặp hơn nam giới do thay đổi nội tiết và sự nhạy cảm với stress.
• Một số trường hợp mạn tính liên quan đến rối loạn vận động thần kinh trung ương.

Các loại co giật ở mắt

1. Co giật nhẹ

• Nguyên nhân: mệt mỏi, căng thẳng, thiếu ngủ, lạm dụng caffeine hoặc rượu.
• Đặc điểm: chỉ ảnh hưởng tạm thời, thường tự khỏi sau vài ngày.
• Liên quan đến khô mắt hoặc kích thích giác mạc – yếu tố dễ gặp ở người đeo kính áp tròng lâu dài.

2. Tật giật mắt lành tính (Benign essential blepharospasm)

• Xuất hiện ở tuổi trung niên, có tính chất tăng dần theo thời gian.
• Người bệnh dễ bị mờ mắt, nhạy sáng, đôi khi mí sụp tạm thời.
• Cơ chế bệnh sinh có thể do rối loạn dẫn truyền thần kinh dopamin và yếu tố di truyền.

2.3. Co thắt cơ nửa mặt (Hemifacial Spasm)

Co thắt cơ nửa mặt có liên quan đến cả những cơ xung quanh miệng và mí mắt của bạn

• Ít gặp, thường chỉ ảnh hưởng một bên mặt.
• Nguyên nhân chính: động mạch chèn ép dây thần kinh mặt.
• Nếu không điều trị, có thể gây biến dạng khuôn mặt và ảnh hưởng tâm lý.

Nguyên nhân khiến mắt bị co giật

Đáng chú ý, những người bị tật khúc xạ nặng, phải điều tiết thị lực nhiều, cũng dễ gặp tình trạng mắt co giật hơn.

Điều trị mắt co giật

1. Điều chỉnh lối sống và chăm sóc tại nhà

• Ngủ đủ 7–8 giờ mỗi ngày: giấc ngủ giúp hệ thần kinh phục hồi, giảm co thắt cơ mắt.
• Giảm caffeine, rượu, thuốc lá: hạn chế các chất kích thích hệ thần kinh trung ương.
• Dùng nước mắt nhân tạo: giữ ẩm bề mặt nhãn cầu, phòng khô mắt – nguyên nhân thường gặp của co giật.
• Thư giãn mắt sau khi làm việc lâu: áp dụng quy tắc 20-20-20 (sau 20 phút nhìn màn hình, nhìn xa 20 feet trong 20 giây).
• Massage nhẹ vùng quanh mắt: giúp tăng lưu thông máu, giảm căng cơ.

2. Điều trị y khoa

Đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và chẩn đoán khi bị co giật mắt

Tiêm Botulinum toxin (Botox, Dysport, Xeomin): tiêm vào cơ mí mắt, hiệu quả 3–6 tháng, là phương pháp phổ biến cho blepharospasm mạn tính.

Thuốc an thần hoặc giãn cơ: Clonazepam, Lorazepam, Trihexyphenidyl (Artane) – giúp giảm co giật tạm thời, nhưng cần dùng theo chỉ định để tránh lệ thuộc.

Thuốc nhỏ mắt đặc trị: trường hợp khô mắt, viêm bờ mi hoặc dị ứng, bác sĩ có thể kê thêm thuốc kháng viêm hoặc kháng histamin.

Phẫu thuật:

• Myectomy: cắt bỏ một phần cơ mí mắt đối với blepharospasm nặng.
• Giải ép vi mạch (microvascular decompression): dùng cho co thắt cơ nửa mặt do mạch máu chèn ép dây thần kinh mặt.

3. Phương pháp hỗ trợ

Châm cứu, biofeedback: đã được ghi nhận trong một số nghiên cứu giúp giảm triệu chứng.

Bổ sung dinh dưỡng:

Omega-3: tăng chất lượng phim nước mắt.

• Vitamin nhóm B (B1, B6, B12): hỗ trợ dẫn truyền thần kinh.
• Magie: cải thiện hoạt động cơ, giảm co giật.

Đeo kính lọc ánh sáng xanh, kính màu: giảm nhạy sáng và hỗ trợ cho bệnh nhân có kèm theo mỏi mắt.

Thư giãn tinh thần: thiền, yoga, hít thở sâu giúp giảm stress – yếu tố hàng đầu gây co giật mắt.

Tóm lại, mắt bị co giật có thể chỉ là dấu hiệu mệt mỏi thoáng qua, nhưng cũng có thể cảnh báo bệnh lý thần kinh hoặc rối loạn khúc xạ kéo dài. Hiểu rõ nguyên nhân và phân loại sẽ giúp người bệnh có giải pháp phù hợp: từ nghỉ ngơi, dùng thuốc, tiêm botulinum toxin đến phẫu thuật.